Hoe mensgericht is onze inzet van AI eigenlijk? In recruitment en HR gebruiken we steeds vaker slimme tools. Maar wie bepaalt wat ‘ethisch’ is — en hoe toetsen we dat? In deze blog verken ik wat ethische screening betekent in de praktijk, en waarom het tijd is om anders te kijken naar talent, technologie en toekomst.

 

1. Introductie – De belofte én de spanning van AI

AI verandert recruitment en HR in rap tempo. Van het analyseren van gedrag tot het voorspellen van prestaties: de technologie biedt ongekende mogelijkheden. Maar juist daar ligt ook het risico. Want wat gebeurt er als we mensen gaan benaderen als datasets in plaats van als individuen?

“Niet alles wat meetbaar is, is waardevol. Hoe houden we AI mensgericht?”

Die vraag is urgenter dan ooit. Zeker nu gedragsmodellen als DISC, MBTI en Big Five steeds vaker gekoppeld worden aan AI-systemen. Ze bieden inzichten, absoluut. Maar ze vragen ook om zorgvuldigheid. Want wat gebeurt er als we het model belangrijker maken dan de mens?

AI mag ondersteunen, maar niet sturen. Het is een co-piloot — niet de piloot.

 

2. Wat bedoelen we met ethische screening?

Ethische screening is geen buzzword, maar een noodzakelijke praktijk. Het verwijst naar het bewust inzetten van AI-tools op een manier die:

• Discriminatie voorkomt Door algoritmes te trainen op diverse datasets, zodat ze geen voorkeuren ontwikkelen voor geslacht, leeftijd, afkomst, etc.
• Transparant is Kandidaten weten dat AI wordt ingezet, en kunnen begrijpen hoe beslissingen tot stand komen.
• Mensgericht blijft AI ondersteunt, maar vervangt het menselijke oordeel niet.
• Privacy respecteert Gegevens worden veilig verwerkt en alleen gebruikt waarvoor ze nodig zijn.
• Toestemming vraagt Bijvoorbeeld bij video-interviews of profielanalyses.

🧠 Voorbeeld uit de praktijk: Stel: een AI-tool analyseert sollicitatievideo’s op non-verbale signalen. Ethische screening betekent dan:

• Dat kandidaten weten dat dit gebeurt
• Dat ze expliciet toestemming geven
• Dat de tool getest is op bias (bijv. geen voorkeur voor bepaalde gezichtsuitdrukkingen of accenten)
• Dat er altijd een menselijke recruiter meekijkt en de uiteindelijke beslissing neemt

Je zou kunnen zeggen: ethische screening is het kompas dat voorkomt dat AI een black box wordt. Het zorgt ervoor dat technologie niet alleen slim, maar ook rechtvaardig is.

 

3. Een actuele wake-up call: AI in het toelatingsexamen geneeskunde

In België kwamen dit jaar (’25) tijdens de zomer meerdere kandidaten in opstand tegen het verloop van het toelatingsexamen geneeskunde. Door technische lekken konden sommigen tijdens het online examen AI-tools zoals ChatGPT gebruiken, terwijl anderen zich strikt aan de regels hielden. Drie studenten zijn al uitgesloten wegens fraude, maar het vermoeden bestaat dat het probleem breder speelt. Inmiddels zijn minstens 19 studenten naar de rechter gestapt, en het vertrouwen in de procedure brokkelt af.

Dit is geen incident — het is een signaal. Als we AI inzetten in processen die mensen selecteren, beoordelen of uitsluiten, dan moeten we méér doen dan technische checks. Dan moeten we ethiek verankeren in het ontwerp, de uitvoering én de evaluatie. Want mensgericht werken met AI begint bij de vraag: wie beschermen we, en tegen wie?

Als AI tijdens een toelatingsexamen de poort tot een medische carrière kan openen — of sluiten — dan moeten we ons afvragen: wie houdt toezicht? Wie waarborgt rechtvaardigheid? En hoe zorgen we dat technologie geen shortcut wordt, maar een versterking van menselijke waarden?

 

4. De rol van HR: van uitvoerder naar regisseur

Deze transitie vraagt om een nieuwe rolopvatting. HR-professionals worden steeds meer regisseurs van technologie, ethiek en menselijkheid. Dat betekent:

• Kritisch kijken naar de tools die je inzet
• Vragen durven stellen over bias, transparantie en toestemming
• De menselijke maat bewaken in een datagedreven wereld

We zitten midden in een transitie. Technologisch zijn de stappen gezet, maar professioneel en ethisch zijn we nog volop aan het verkennen wat verantwoord werken met AI betekent.

 

5. Slot – Tijd voor dialoog

We staan aan het begin van een professionele en ethische transitie. De technologie is er al — nu is het aan ons om richting te geven. Niet vanuit angst, maar vanuit verantwoordelijkheid.

Hoe kijk jij hiernaar? Waar zie jij kansen — en waar voel je frictie?

🤝 Samen in gesprek over ethiek en AI

Niet langer alleen vacatures invullen, maar bouwen aan een team dat verandering draagt. Of het nu gaat om het herdenken van jullie recruitmentstrategie, een ethische blik op AI-tools, of het verkennen van wervingsmodellen gebaseerd op potentieel: ik denk graag mee.